Schoffelen in de wijnbouw

29 mei 2022
Stefaan Serlet (Inagro) en Peter Menten
Leen Menten

Geen enkele sector ontkomt aan het pesticidevrij onkruidbeheer. Ook in de wijnbouw vormt een minimale inzet van herbiciden een grote uitdaging en is men volop aan het zoeken naar alternatieve oplossingen. Vorig jaar volgden we een demo van verschillende machines op vijf bedrijven in het Heuvelland. De wijngaard (of een andere aanplanting) proper en onkruidvrij […]

Geen enkele sector ontkomt aan het pesticidevrij onkruidbeheer. Ook in de wijnbouw vormt een minimale inzet van herbiciden een grote uitdaging en is men volop aan het zoeken naar alternatieve oplossingen. Vorig jaar volgden we een demo van verschillende machines op vijf bedrijven in het Heuvelland.

De wijngaard (of een andere aanplanting) proper en onkruidvrij houden en daarbij zo min mogelijk herbiciden inzetten, vormt een grote uitdaging. Er worden gedurende het groeiseizoen bij voorkeur zo weinig mogelijk (diepe) grondbewerkingen uitgevoerd om zo geen verstoring van het bodemleven te genereren en ook geen onnodige scheutgroei te verwekken.

Er werden machines gedemonstreerd van volgende eigenaars-wijnbouwers

Wijngoed Monteberg:
machine van wijnbouwer Ward Six in Dranouter

Merk: Clemens, borstelsysteem in fronthef met achterop een hydrogroep

Op het wijngoed Monteberg wordt geen zwartstrook aangehouden, er wordt dus niet tot op de blote aarde bewerkt rond de wijnstokken. Daar situeren zich ‘grasvodden’ die met dit systeem kapotgeborsteld worden tot net boven de grond door met een vrij hoge draaisnelheid te werken. Een klepelmaaier maait daarna de bredere grasstrook tussen de rijen. Wanneer de overblijvende grasvodden rond de wijnstokken opgedroogd zijn, wordt nogmaals teruggekeerd met het borstelsysteem in de andere rijrichting, voor een iets diepere bewerking. Deze bewerking wordt twee tot drie maal in het seizoen uitgevoerd, afhankelijk van de grasgroei.

Met dit systeem wordt eveneens in de rijen tussen elke stok het gras gekort, waarbij een voeler de wijnstok detecteert en de borstel doet uitwijken. Dat maakt dat de stamscheuten ook nog afgeborsteld worden, wat een bijkomend voordeel is. De wijnstokken moeten sowieso vijf jaar oud zijn om met dit systeem aan de slag te kunnen, anders heb je het risico dat ze onvoldoende weerstand leveren en zwaar beschadigd geraken.

Daarnaast is de machine zowel in de breedte als in de hoogte regelbaar op de mast waarop ze bevestigd is. Ook op hellingen kan de machine worden bijgesteld. Deze mast wordt ook gebruikt voor andere werkzaamheden, zoals snoeibewerkingen. Nu en dan is het nodig om ingedraaid gras of takken uit de roterende tanden manueel te verwijderen, dit om te voorkomen dat de tanden zich vastzetten en de optimale werking in het gedrang komt.

De rijsnelheid bedraagt 2,5 à 3 km/u om de grasvodden voldoende weg te borstelen. Op de minder begroeide percelen kan er maximaal 3,5 km/u worden gereden.

De roterende borstels kosten ongeveer € 2.500/stuk en er zijn 2 stuks nodig om op de Hexagon-mast te monteren. De hydraulische Pellenc-groep achteraan, die nodig is omdat de trekker niet voldoende hydraulisch vermogen heeft, kost € 3.000. De onderdelen (tanden) van de roterende borstels slijten af en 1 set gaat ongeveer (de eenmalige passage van) 7 ha mee. Zo’n set kost € 65.

Wijndomein D’Hellekapelle:
machine van wijnbouwer Michel Dehem

Gedemonstreerd in een wijngaard in Loker (de linkerkant van de wijngaard was voorheen akkerland, de rechterkant voorheen weiland)

Merk: Industrias David S.L.U., triple maaidek met twee zijdelingse rotors

Deze machine in driepuntsuitvoering bestaat uit 3 maaidekken in een driehoek geplaatst om het gras tussen de rijen te maaien. Aan de buitenkanten bevindt zich aan weerszijden een roterende schijf met pinnen erop die door een hoge draaisnelheid een woelende werking geeft. Deze rotors zijn voorzien van een voelende veiligheidsstand om tot tegen de wijnstokken te schoffelen. Achteraan de machine lopen twee steunwielen. In opbouw heeft de machine de nodige voorzieningen voor de benodigde oliedruk. Omdat deze machine een ophogend effect naar het midden van de rijen genereert, wordt met een tweede, eenzijdig werkende machine voorzien van een triltand, een vingerwieder én ronde schijf de aarde teruggeduwd tot tegen de wijnstokken.

Tijdens de demo maakte de machine de grond vrij diep en ruimschoots los. Een ideale diepte- en vlakteregeling van de machine is wel nodig. In de praktijk zou één machine kunnen volstaan als de vingerwieder op de eerste machine zou worden gemonteerd.

De rijsnelheid bedraagt 3 à 3,5 km/u.

Wijndomein D’Hellekapelle: machine van wijnbouwer Dirk Talpe gedemonstreerd in dezelfde wijngaard te Loker

Merk: Clemens, Radius SL

De machine hangt in de fronthef en is voorzien van een in diepte verstelbare, hoekige en schuin geplaatste schijf, een vlak schoffelmes met voelende veiligheidspin en een zijdelingse aanduwbalk. Deze balk dient om de grond los te duwen en alle losgemaakte aarde terug richting de wijnstok te duwen. Vooraan zijn twee in de hoogte verstelbare loopwielen gemonteerd.

De machine heeft een stevige ondergrond nodig om goed te kunnen werken. Toch zorgde ze tijdens de demo voor een vrij goed resultaat.

Wijndomein Entre-Deux-Monts: machine van wijnbouwer Martin Bacquaert gedemonstreerd in een wijngaard te Westouter

Merk: Clemens, type Hexagon (uitbreidbaar)

De machine hangt in de achterhef en is uitgerust met een dubbele rolhak en een vingerwieder aan beide zijden. Achteraan loopt een rol die multifunctioneel is en ook gebruikt wordt om te diepgronden indien nodig. Op sterke hellingen haaks op de rijen bemoeilijkt deze wel wat een gelijkmatige werkdiepte aan beide zijden.

De rijsnelheid is 7 à 8 km/u en dat is nodig om het onkruid van de grond los te krijgen en het niet enkel wat opzij te duwen.

Wijndomein Entre-Deux-Monts: machine van wijnbouwer Dominique Clarebout in dezelfde wijngaard in Westouter

Merk: eigen ontwikkeling

Deze machine is van eigen fabricaat. Ze loopt achteraan en als basis werd een weidebloter van het merk Sitrex gebruikt. Dit maaidek rust op een steunrol achteraan. Hierop werd dan verder gebouwd met vóór het maaidek aan beide zijden een (in diepte verstelbare) hoekige en schuin geplaatste schijf die als een kantensteker de graszode aflijnt op de lijn waar het maaidek begint. Achter het maaidek zit een in breedte verstelbare vingerwieder gemonteerd die naast de graszode gaat schoffelen tot tegen de wijnstokken. Beide zijn hydraulisch opklapbaar. De rijsnelheid is ruim 7 à 8 km/u.

De kostprijs van alle machineonderdelen samen komt uit op € 8.000 à € 9.000.

5 wijnbouwers

  1. Wijnbouwer Ward Six, wijngoed Monteberg
  2. Wijnbouwer Michel Dehem, wijndomein D’Hellekapelle
  3. Wijnbouwer Dirk Talpe, wijndomein Ravenstein
  4. Wijnbouwer Martin Bacquaert,wijndomein Entre-Deux-Monts
  5. Wijnbouwer Dominique Clarebout