Aanvankelijk was de boerderij van Bernard Bartholomé uit Rebecq typerend voor de regio: melkveehouderij en akkerbouw. In de loop der jaren groeide de boerderij met de kansen die zich voordeden. Op een bepaald moment besloot Bernard om het roer radicaal om te gooien. Hij wilde nog autonomer kunnen ondernemen door meer marge vrij te maken […]
Aanvankelijk was de boerderij van Bernard Bartholomé uit Rebecq typerend voor de regio: melkveehouderij en akkerbouw. In de loop der jaren groeide de boerderij met de kansen die zich voordeden. Op een bepaald moment besloot Bernard om het roer radicaal om te gooien. Hij wilde nog autonomer kunnen ondernemen door meer marge vrij te maken en zodoende de winstgevendheid van zijn bedrijf te garanderen. Tegenwoordig is de Ferme du Tambourin biologisch gecertificeerd en richt ze zich op de verwerking van melk afkomstig van haar kudde Jersey-koeien. Bernard doet zijn verhaal.
Bernard Bartholomé nam het ouderlijk bedrijf over in 1991. Dat telde toen 30 ha land en weiden en een melkquotum van 250.000 liter. Het bedrijf zou vervolgens groeien tot 80 ha en een jaarlijkse productie van 1 miljoen liter melk. Hij vervolgt: ‘We zaten in een logica van continue groei, zonder ons al te veel zorgen te maken over de rest. In 2009 kwam de melkcrisis ineens aan, zonder voorafgaande waarschuwing. We verloren veel geld in korte tijd, maar tegelijkertijd dwong het ons om veel dingen in vraag te stellen en anders naar de dingen te kijken. Zo raakte ik gaandeweg geïnteresseerd in de markt voor verwerkte melk. Na verschillende mogelijkheden te hebben bekeken, kozen we in 2012 om gefermenteerde melk aan te bieden. Hiervoor had ik een container en tweedehandse machines gekocht. We leverden een jaar lang gefermenteerde melk in het Brussels Gewest. Daar zijn we van afgestapt omdat het geen toegevoegde waarde bood. In hetzelfde jaar zijn we begonnen met de verkoop van onze producten op lokale markten. De sleutelvraag bij deze ontwikkeling was en blijft: wat te doen om jezelf te onderscheiden van de anderen en toch een kwaliteitsproduct aan te bieden? Consumenten zijn inderdaad bereid om meer te betalen voor bepaalde producten zodat we daar onze toegevoegde waarde kunnen verhogen. Daarvoor is het echter noodzakelijk om je klanten goed te kennen.’
Voor Bernard is dit het begin van een groot avontuur en al snel besluit hij zijn assortiment verwerkte producten uit te breiden. Naast verse kaas produceert hij ook yoghurt, desserts enzovoort en hij start een samenwerking met ‘La Ruche qui dit Oui !’ in Vorst. Hij vervolgt: ‘Hierdoor hebben we grotere hoeveelheden eindproducten kunnen verkopen, maar ook nieuwe samenwerkingsverbanden kunnen ontwikkelen, met
name met Delitraiteur. In 2018 geeft een ontmoeting met Pascal Léglise van Carrefour een nieuwe impuls aan onze activiteit. Het merk was op zoek naar producenten die zich wilden richten op biologische producten. Om dit te bereiken, waren de mensen van Carrefour zelfs klaar om een gedeeltelijke opvolging aan te bieden en deel te nemen aan de begeleiding. Op dit moment leveren we een klein deel van onze productie bij Delhaize, verkopen we in gespecialiseerde biologische winkels en hebben we een nationaal contract met Carrefour. Daarnaast hebben we ons gericht op schoolcatering en rusthuizen, om de risico’s beter te kunnen spreiden.’
In 2018 besloot Bernard Bartholomé om van koeienras te veranderen om melk van betere kwaliteit te hebben voor verwerking. De Holstein-kudde ruimde zo plaats voor Jersey- koeien. ‘Dit melkras is ons weinig bekend, maar biedt toch veel voordelen, zoals de kwaliteit en rijkheid van de melk, de smaak, het gehalte aan eiwitten, vet- en sporenelementen of de balans tussen omega 3 en omega 6. Bovendien is deze melk rijk aan A2-eiwit, waardoor ze beter verteerbaar is. Deze oriëntatieverandering gaat hand in hand met de overgang naar biologisch. Sinds dit jaar zijn we biogecertificeerd voor de zuivelproductie. Bovendien zetten onze Jersey-koeien vezels beter om in nuttige elementen. Als gevolg hiervan zijn we bijna volledig overgestapt van silage naar hooi om onze kudde te voederen. Al het hooi wordt op de boerderij gewonnen. Dit jaar is het niet eenvoudig om tussen de buien door goed hooi te maken, maar dit hooi biedt melk die meer geschikt is voor verwerking. Naast hooi omvat het rantsoen van de koeien granen die op de boerderij worden geproduceerd en eventueel een eiwitsupplement indien nodig. We vermijden soja waar mogelijk. Daarnaast blijven de koeien zoveel mogelijk in de wei. We hebben onze weiden ‘ouderwets’ ingezaaid, met een meersoortige mengeling van klaver, luzerne, zwenkgras …’
De eerste investeringen in de verwerking dateren uit 2012. De eerste gekoelde container werd vervolgens aangevuld door een tweede. De boerderij beschikt over een compleet assortiment machines, waaronder een afromer, twee pasteurisatietanken – waaronder eentje specifiek voor viskeuze producten – verschillende kaastanks en een verpakkingsmachine die tot 2.000 potten per uur kan vullen. Sindsdien wordt de volledige melkproductie, ongeveer 200.000 liter op jaarbasis, op de boerderij verwerkt. De eindproducten zijn zeer gevarieerd, met verse kaas, yoghurt, drinkyoghurt, rijstpap, boter ..
De Ferme du Tambourin heeft permanente weiden en ongeveer dertig hectare granen. Het gaat om twee mengsels: triticale- haver-erwten en spelt-haver-erwten. Bernard: ‘Omdat we inzetten op zuivelproductie en -verwerking hebben we besloten om bijna al het werk op het land toe te vertrouwen aan Fabrice Stragier, een plaatselijke loonwerker. Als je de kosten voor een maaier, een schudder, een hark enzovoort berekent, is het voor ons veel interessanter om een loonwerker in te schakelen. Bovendien maakt dit het mogelijk om machines met een hoge capaciteit te hebben en dus sneller te werken, een belangrijke troef wanneer het weer grilliger is, zoals dit jaar. Bovendien besteed ik mijn tijd liever aan het verzorgen van mijn kudde en het monitoren van de verwerking dan aan het besturen van een tractor.’
In 2009, na de melkcrisis, begon Bernard Bartholomé grondig na te denken over het creëren van toegevoegde waarde en voldoende marge om comfortabel te kunnen leven en investeren.
Bernard: ‘Het is een lang proces geweest, met vallen en opstaan, en ik blijf nog elke dag leren. De sleutel tot succes is om jezelf goed te omringen en niet bang te zijn om jezelf in vraag te stellen. Naar mijn mening is het bijvoorbeeld essentieel om een goede boekhouder te hebben en dat is op dit moment vaak een probleem op heel wat bedrijven. Daarnaast is het belangrijk om de winstgevendheid van elk eindproduct te analyseren, omdat je anders snel geld verliest op plaatsen waar je het niet verwacht. De verschillende partnerschappen die we hebben opgezet met Belgische distributeurs stellen ons in staat om het hele jaar door onze verwerkingswerkplaats te rendabiliseren. Om het tekort tijdens de traditioneel rustigere zomermaanden in te halen, denken we ook na over de mogelijkheid om de horeca te voorzien. Tot slot kunnen we via de verschillende weekmarkten waar we aanwezig zijn rechtstreeks in contact blijven met de eindconsument. We kunnen daar nieuwe producten testen en verbeteren voordat we ze aan grote distributeurs aanbieden.’